Damdam maw

Damdam maw
Nong hawh manin lungdam mahmah hi.

Wednesday, 9 October 2013

NA CIL LUM TAWH VALH IN

Dr. Sian Za Kham, M.B.,B.S., D.A., M.A.
( Thupha puak Lom 38, Hawm 7 na pan ki teisawn hi)



THU PATNA:

Nidang hunlaite-in, i pu/pate-in, a tu/tate uh thu ahilh uh teh, hih kammal, “Na hehna khat uh a om ciangin, pau se lo-in, NA CIL LUM TAWH VALH IN,” na ci uh hi. Ka neu lai hunin ka nu in hih kammal a pau mun lam ka tam theih hi. A khiatna pen thupi gige hi: MI MAWHNA NA MAISAK IN, cihna hi a, i Laisiangtho tawh kituak mahmah hi. A masa pen in, CIL (Mangpau in: Sputum, Spittle,Saliva) i cih pen mihing, ganhing ta dingin, pumpi ading athupi nakhat hi a, banga kimang hiam cih a theih huai thu khat ahih manin hih lai ah kikup ding in kong teel hi. Mihing ta dingin zatui ci leng kikhiallo ding hi. Ahi zongin gul a dingin GU hi mawk a, gul in mi a tuk teh a ha peh na maa ah, a cil (GU) lut a, sihna piang sak thei hi.

MIHING TE CIL KOI PAN PIANG A, BANG A KIMANG HIAM,CIH THU GEN NI.
Mihing upa khat in ni khat in CIL thol thum (1.5Lit.) a kam sung pan a piang nei hi. Hih CIL pen koi pan ong piang hiam cih leh: Gland ki-ci ei pau in om lo, Kawl pau in (A CEIH) ki-ci sabawk namkhat a hi, i bil ziat leh vei nuai ah om (PAROTID GLAND), i biang lang khat tuak ah om (SUBMAXILIARY GLAND) leh i lei nuai a om (SUBLINGUAL GLAND) te panin i CIL ong phul khia hi.
CIL I CIH BANG A KIMANG.

(I) CIL sung a om Dat nam khat ‘SALIVARY AMYLASE’ om a, tua in si leh sa a pian na ding angawi hat sak hi. Tua bek thamlo-in an valhnop na dingin tui suak sak hi.

(2) I kam sung leh i leite a keu loh nangin nel sak den a hih man
in, kampauna huh hi.

(3) Kam sung leh hate siangtho sak hi.

(4) Zatuinam khat cileng kikhial lo kha ding hi; bang hang hiam cih leh, i khut i khe khat liam sak kha leng, CIL kiphih leh noptuam hi.

Hih thu tawh kizom in, Laisiangtho Jn. 9:6,7 na ah Topa Jesuh in mittawpa khat akizom in, Laisiangtho Jn. 9:6,7 na ah Topa Jesuh in mittawpa khat a damsakna ah, a cil sia-in buannawi bawl a, a mipa mit ah tua buannawi a nuhkawmin, Siloam Bual-ah na mai va phiat in, ci-in a sawl hi. Tua ahih manin mittawpa zong va pai-in a mai va phiat a, khua mu thei sa in hong paikik hi.Hih thu i ngaihsut teh, Topa Jesuh in buannawi a bawlna ah, tui zang lo-in a cil azat pen in CIL a thupit zia ong lak hi.

CIL PEN SIAT KHIAT DING SANG IN VALH DING HI ZAW HI.
Mipil gamah kua man a CIL uh mot siat lo uh hi. CIL asiat nop luat uh leh mi muh lohna mun ah vasia uh a, tua bang mun ah om kei leh zong mainul ahi zongin muknul laite khat peuhpeuh tawh akam humin sia khia khiankhian uh hi. Mi mai a CIL siakhia zuaizuaite pen kua man mipil in mu lo hi

“CIL TAWH KI ZOM IN HI BANG PAUNAK IN NEI HI:

“THAL LAM CIL SIAT EITUNG ONG TU”
Hih PAUNAK pen a cihnopna kithei tekin ka um hi. A hi zongin khangnote a tel lo khat a om khak leh, a cihnop na hiah gen leng:Ahoihlo na khat peuh i bawl leh ei man thuak kik hi hang,” cih na hi. Hih tawh kisai in genteh ding tampi om ding hi. Hiah gentehna khat pulak pak leng,“Hamsia bebek apau den mikhat kampau pen a thuak ding kua mah a om loh teh tua a pau nu/pa tungah ki leh kik a,aman a buk-a-bek-in leh thuak hi, ci-in hun khat lai-in pastor minthang khat thuhilhna kaza kha hi.

CIL LUM KI PAIH,
Hih kam zong i zak zelzel kam khat hi cih hiah pulak nuam ing. A cihnop na ah, khat leh khat kitawng, cih na hi. Hih munah, khanglui nupite tung pan kiza mun pha deuh hi. Teek leh mo kikal ah kilungkimlohna khat, kihawmthawhna khat a om ciang in, mitunga, agenkik uh teh, “Tek leh mo cil lum, ki paih uh,” cih bangin kigen hi. A mote tawh kisia ngeilo, kiho thei kim cih bang agenkik uh teh, “Ka mote khat beek tawh cillum kipaih ngei keng,” cih bangin nute in gen uh hi.

CIL PHUL,
cih kam zong kizang mun hi. Agim namtui a hi a, muhna pen duhna lungsim i neih khak ciangin, i cil phul thei hi. Gentehna in, i gei-ah mikhat peuh in TAM-PA-YA gah khat ong ne leh i lungsim in tua singgah thuk a phawk ciangin i cil ong phul sak hi.Hih bangin muhna ah gim zakna le ngaihsut na pan a cil ong phul na te pen ‘CONDITIONED REFLEX ki-ci hi.

Tu in i thulu a hi, “NA CIL LUM TAWH VALH IN” cih tawh kizomin kikum leng:
MI DANG TE IN EI TUNG AH ONG KHIAL, ONG GENSIAT KHAK LEH, ONG KO GAWP KHAK, ONG SIM MAWH KHAK LEH, kam tawh thuk kik lo in, tua tang in I CIL TAWH VALH SUK lel le hang i thuh kik sangin nakpitak hoih zaw a, mi mawhna a mai sak i hi pah hi. Khanglui mi i pu/pate in hih kammal thu kihilhna in na zang uh hi. A mau hun laite-in TAPIDAW cih bang om nai lo, zakha nailo uh hi. A hih hangin hih bang thu kihilhna a neih pen uh Laisiangtho tawh kikaih mahmah hi.

Rom, 12:19 Lawmte aw, na hehna uh kuama tungah thukkik kei unla, Pasian thuhkik dingin koih lel un. ...
Tu hun ciangin kuamah Lawki i gamsungah om nawnlo na pi, pau leh haam, gamtat luhek, nek leh dawnte ah nidang lai hun sangin a vet zaw, a uang zaw peuhin ki om thei lai mawk hi, cih i thei tek hi.
Hih banga i om nawn loh nang, thungen in i CIL a hoih lam a i zat nang in hih lai a sim kha a kua mah peuh ong hanthawn ing.

By
Dr. Sian Za Kham,
M.B.,B.S., D.A., M.A.
( Thupha Puak Lom (38) Hawm (7) napan a kitei sawn hi.
&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&

No comments:

Post a Comment